بچه‌ها، تنفس در کودک کاملاً متفاوت از بزرگسال است.
کودک ذخیره اکسیژنی کمتر دارد، سریع‌تر دچار خستگی می‌شود و علائم خطر بسیار زود ظاهر می‌شوند.
به همین دلیل ارزیابی تنفس باید اولین کاری باشد که بالای سر بیمار انجام می‌دهید.

در این نیم‌ساعت، یاد می‌گیریم چطور مثل یک پرستار حرفه‌ای اطفال تنفس کودک را ارزیابی کنیم.

🔹 ۱) بررسی تعداد تنفس – «عدد همیشه مهم است»

تعداد تنفس طبیعی بر اساس سن:

• نوزاد: ۳۰–۶۰
  
  

• شیرخوار: ۳۰–۵۰
  
  

• کودک ۱–۳ سال: ۲۴–۴۰
  
  

• کودک ۴–۵ سال: ۲۲–۳۴
  
  

• کودک مدرسه‌ای: ۱۸–۳۰
  
  

• نوجوان: ۱۲–۲۰
  
  

📝 باید یک دقیقه کامل بشماری، نه ۱۵ ثانیه.

🔹 ۲) الگوی تنفس – «کیفیت، مهم‌تر از کمیت»

به موارد زیر نگاه کن:

• عمق تنفس: سطحی یا عمیق
  
  

• الگوی تنفس: منظم یا نامنظم
  
  

• فاصله بین تنفس‌ها: طبیعی یا طولانی
  
  

• حرکات قفسه سینه: متقارن یا غیرمتقارن
  
  

• استفاده از عضلات فرعی: نشانه دیسترس
  
  

اگر کودک شکم‌نفس است، در نوزادان طبیعی است؛
اما در کودکان بزرگ‌تر نشانه مشکل است.

🔹 ۳) علائم خطر تنفسی – «هر کدام را دیدی، سریع گزارش کن»

این‌ها علائم دیسترس تنفسی در کودکان هستند:

🔸 ۱) تو کشیده شدن قفسه سینه (Retractions)

یعنی کودک برای هر نفس مجبور به فشار زیاد است.
انواعش: زیر جناغی، بین دنده‌ای، بالای جناغی.

🔸 ۲) ناله (Grunting)

صدایی که کودک هنگام بازدم ایجاد می‌کند.
نشانه تلاش شدید برای حفظ فشار هوایی ریه.

🔸 ۳) تاکی‌پنه

تنفس بیش از محدوده نرمال سن.

🔸 ۴) کاهش سطح هوشیاری

کودکی که خواب‌آلود، بی‌حال، یا پاسخ‌دهی کم دارد → خطر بالا.

🔸 ۵) سیانوز لب‌ها و ناخن‌ها

کمبود اکسیژن شدید.
در کودکان: لب‌ها، زبان، بستر ناخن.

🔹 ۴) بررسی صداهای تنفسی – «با گوش‌ات تشخیص می‌دهی»

به کمک گوشی، چهار دسته صدای مهم را یاد می‌گیری:

Wheezing

• صدای سوت‌مانند
  
  

• تنگی‌نفس، آسم، انسداد راه هوایی کوچک
  
  

Crackles

• صدای ریز و ترک‌مانند
  
  

• پنومونی، CHF، آب در ریه
  
  

Stridor

• صدای بلند هنگام دم
  
  

• لارنژیت، انسداد راه هوایی فوقانی
  
  

• اورژانسی
  
  

Diminished Breath Sounds

• صدای ضعیف
  
  

• پنوموتوراکس، تجمع مایع
  
  

🔹 ۵) تفاوت علائم خطر بر اساس سن 👶🧒👦

نوزاد

• سریع خسته می‌شود
  
  

• نشانه اول: ناله + تاکی‌پنه
  
  

• Retraction خیلی واضح‌تر دیده می‌شود
  
  

• سیانوز لب = اورژانس
  
  

نوپا

• تنفس شدیداً سریع می‌شود
  
  

• Stridor بسیار اهمیت دارد
  
  

• گریه مداوم یا بی‌قراری شدید → نشانه مشکل تنفسی
  
  

کودک بزرگ‌تر

• می‌تواند بگوید «نفس کم میارم»
  
  

• Wheezing یا Crackles قابل تشخیص‌تر
  
  

• کاهش فعالیت ناگهانی = هشدار
  
  

🟢 نتیجه این بازه:

دانشجو باید بتواند:

• تعداد تنفس را صحیح بشمارد
  
  

• الگوی تنفس را تحلیل کند
  
  

• حداقل ۵ علامت خطر را تشخیص دهد
  
  

• صداهای تنفسی اصلی را بشناسد
  
  

• تفاوت علائم در سنین مختلف را تشخیص دهد
  
  

✨ این یعنی آمادگی کامل برای نجات کودک در دیسترس تنفسی.

کودک ۱۸ ماهه با تنفس سریع، بی‌قراری و صدای ناله هنگام بازدم به بخش منتقل شده.
پوست اطراف دنده‌ها هنگام نفس کشیدن به داخل کشیده می‌شود.

تو باید:

1. تعداد تنفس را بشماری
   
   

2. صدای تنفس را گوش بدهی
   
   

3. سطح هوشیاری و رنگ لب‌ها را بررسی کنی
   
   

4. تشخیص دهی آیا دیسترس تنفسی دارد یا نه
   
   

5. گزارش کامل ارائه دهی
   
   

📝 تمرین ۱ — سه علامت خطر تنفسی که باید سریع گزارش شوند:

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۲ — تفاوت Wheezing و Stridor را توضیح بده.

📝 تمرین ۳ — در یک کودک ۹ ساله، چه تفاوتی در ارزیابی تنفس وجود دارد؟

📝 تمرین ۴ — سه وضعیت بدنی که نشان‌دهنده مشکل تنفسی هستند؟

🟢 تمرین نهایی – «نفس کودک در دست‌های توست»

در ۴–۵ خط توضیح بده:

چرا کودکان زودتر از بزرگسالان دچار دیسترس تنفسی می‌شوند؟ و چرا پرستار باید علائم خطر را در چند ثانیه تشخیص دهد؟

بچه‌ها، اکسیژن‌تراپی در کودکان یکی از حساس‌ترین بخش‌های مراقبت است.
اکسیژن در کودکان دارو محسوب می‌شود، نه یک اقدام ساده.
پس تصمیم‌گیری برای شروع آن باید کاملاً علمی باشد.

🔹 ۱) چه زمانی کودک نیاز به اکسیژن دارد؟

سه معیار اصلی:

۱) افت اشباع اکسیژن (SpO₂ < 92%)

• در کودک نرمال: SpO₂ باید بالای 94% باشد
  
  

• اگر بین 90–92% باشد → نشانه نیاز اکسیژن
  
  

• اگر < 90% → اورژانسی
  
  

۲) علائم دیسترس تنفسی

هر کدام از این‌ها به‌تنهایی دلیل شروع اکسیژن است:

• Retractions (تو کشیده شدن قفسه سینه)
  
  

• Grunting (ناله)
  
  

• Stridor
  
  

• نفس‌های سریع (Tachypnea)
  
  

• سیانوز لب‌ها
  
  

• استفاده از عضلات فرعی
  
  

۳) کاهش سطح هوشیاری

کودک بی‌حال، خواب‌آلود یا با پاسخ‌دهی کم → اکسیژن لازم دارد.

🔹 ۲) تفاوت نیاز اکسیژن در بیماری‌های مختلف 🫁

آسم

• جریان هوا در راه‌های کوچک کاهش می‌یابد
  
  

• SpO₂ معمولاً نوسان دارد
  
  

• اکسیژن باید با «Nebulizer یا کانول» داده شود
  
  

• هدف: SpO₂ بین 94–98%
  
  

پنومونی

• تب + افزایش کار تنفس + Crackles
  
  

• معمولاً SpO₂ ثابت پایین
  
  

• اکسیژن کم‌جریان (Low flow) مناسب است
  
  

برونشیولیت

• در نوزادان شایع‌تر
  
  

• Wheezing + Retractions
  
  

• اکسیژن باید با کانول یا ماسک کوچک داده شود
  
  

• افزایش بیش از حد اکسیژن می‌تواند احتباس CO₂ ایجاد کند
  
  

🔹 ۳) نحوه ارزیابی مداوم SpO₂ 📊

• پروب را روی انگشت، شست پا یا گوش بگذار
  
  

• پوست کودک نباید سرد باشد
  
  

• پروب را هر شیفت جابه‌جا کن تا زخم فشاری ایجاد نشود
  
  

• SpO₂ را در حالت آرامش کودک بخوان، نه هنگام گریه
  
  

• هر ۱۵ دقیقه پایش در کودک مبتلا به دیسترس
  
  

🔹 ۴) چه زمانی اکسیژن را قطع یا کاهش می‌کنیم؟

کاهش اکسیژن فقط وقتی انجام می‌شود که:

• SpO₂ به‌مدت ۳۰ دقیقه پایدار > 94% باشد
  
  

• کودک دیگر Retractions نداشته باشد
  
  

• رنگ لب‌ها صورتی و طبیعی باشد
  
  

• الگوی تنفس منظم و بدون تلاش اضافه باشد
  
  

• کودک هوشیار، آرام و بدون اضطراب باشد
  
  

✨ قطع ناگهانی اکسیژن ممنوع. باید مرحله‌به‌مرحله کم شود.

🔥 ۵) چرا افزایش دهی زیاد اکسیژن در کودکان خطرناک است؟

به ۳ دلیل مهم:

۱) خطر Retinopathy of Prematurity (در نوزادان)

• اکسیژن زیاد → رشد غیرطبیعی عروق شبکیه → کوری دائمی
  
  

۲) خطر احتباس CO₂

• در کودکان مبتلا به بیماری‌های ریوی
  
  

• اکسیژن زیاد → کاهش Drive تنفسی
  
  

۳) خشک شدن راه‌های هوایی

• اکسیژن زیاد بدون رطوبت → تحریک، التهاب و بدتر شدن تنفس
  
  

👉 به همین دلیل:
اکسیژن همیشه باید دقیق، کنترل‌شده و با حداقل میزان موردنیاز داده شود.

🟢 نتیجه این بازه:

دانشجو باید بتواند:

• نیاز به اکسیژن‌تراپی را در 10 ثانیه تشخیص دهد
  
  

• SpO₂ را درست تفسیر کند
  
  

• بیماری‌های ریه را از هم تفکیک کند
  
  

• بداند کی اکسیژن شروع، کاهش یا قطع می‌شود
  
  

• خطرات اکسیژن زیاد را بفهمد

کودک ۶ ماهه با سرفه، تندنفسی و SpO₂ برابر 89% وارد بخش می‌شود.
توی بازدم ناله می‌کند و قفسه سینه‌اش هنگام نفس‌کشیدن به داخل کشیده می‌شود.

تو باید:

1. تصمیم بگیری اکسیژن فوراً لازم است یا نه
   
   

2. نوع مناسب اکسیژن را انتخاب کنی
   
   

3. SpO₂ را بعد از ۵ و ۱۵ دقیقه دوباره پایش کنی
   
   

4. اگر SpO₂ به 95% رسید، تصمیم بگیری چه زمانی اکسیژن را کم کنی
   
   

📝 تمرین ۱ — سه معیار شروع اکسیژن‌تراپی بنویس.

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۲ — تفاوت نیاز اکسیژن در برونشیولیت و آسم چیست؟

📝 تمرین ۳ — چه زمانی اکسیژن را می‌توان کاهش داد؟ سه شرط بنویس.

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۴ — چرا اکسیژن زیاد در نوزاد خطرناک است؟

🟢 تمرین نهایی – «اکسیژن دقیق = نجات کودک»

در یک پاراگراف توضیح بده:

چرا باید اکسیژن‌تراپی در کودکان با «کمترین میزان مؤثر» انجام شود؟

بچه‌ها، در اکسیژن‌تراپی اطفال مهم‌ترین تصمیمی که می‌گیرید این است:

«کدام وسیله برای این سن و این وضعیت تنفسی مناسب‌تر است؟»

انتخاب اشتباه، ممکن است:

• اکسیژن کافی را به ریه‌ها نرساند
  
  

• باعث احتباس CO₂ شود
  
  

• کودک را بی‌قرار کند
  
  

• نشت اکسیژن ایجاد کند
  
  

• یا اکسیژن بیش‌ازحد بدهد
  
  

پس با هم ابزارها را دقیق و علمی یاد می‌گیریم.

🔹 **۱) انتخاب ابزار برای نوزاد 👶

(۰ تا ۲۸ روز)**

نوزادان کوچک‌ترین راه‌های هوایی را دارند و سریع دچار دیسترس می‌شوند. پس ابزارهای نیازمند جریان کم و توزیع یکنواخت بهترین‌اند:

A) Nasal Catheter – کتتر بینی

• اکسیژن از طریق یک لوله نازک وارد بینی می‌شود
  
  

• مناسب در هیپوکسی خفیف تا متوسط
  
  

• باید سایز آن دقیق انتخاب شود (بزرگ بودن → انسداد؛ کوچک بودن → نشت)
  
  

B) Oxygen Hood – کلاهک اکسیژن

• بهترین گزینه برای نوزادانی که همکاری ندارند
  
  

• اکسیژن در یک محفظه کوچک به‌طور یکنواخت پخش می‌شود
  
  

• گرم‌کننده و رطوبت‌دهنده لازم دارد
  
  

C) CPAP نوزادی

• برای نوزادان با دیسترس متوسط تا شدید
  
  

• راه هوایی را باز نگه می‌دارد
  
  

• سطح اکسیژن را بالا می‌برد
  
  

🔹 ۲) نوپا و کودک خردسال 🧒 (۱ تا ۳ سال)

در این گروه سنی، همکاری هنوز کم است و ماسک یا کانول باید راحت و کوچک باشد.

A) کانول بینی (Nasal Cannula)

• جریان پایین تا متوسط
  
  

• در کودکان با دیسترس خفیف
  
  

B) ماسک ساده

• نیاز به اکسیژن بیشتر
  
  

• کودکانی که کانول را تحمل نمی‌کنند
  
  

C) ماسک نبولایزر

• برای آسم، برونشیولیت، LRTI
  
  

• دارو + اکسیژن همزمان
  
  

🔹 **۳) کودک بزرگ‌تر و مدرسه‌ای 👦

(۴ سال به بالا)**

این گروه همکاری بیشتری دارد، پس می‌توان از ابزارهای دقیق‌تر استفاده کرد:

A) ماسک با رزروار (Non-Rebreather Mask)

• برای هیپوکسی شدید
  
  

• غلظت اکسیژن تا ۹۵%
  
  

B) ونتوری (Venturi Mask)

• برای کنترل دقیق غلظت اکسیژن
  
  

• در بیماری‌هایی مثل آسم شدید یا پنومونی شدید
  
  

C) ماسک نبولایزر

• برای درمان اسپاسم راه هوایی، Wheezing، حملات آسم
  
  

🔹 ۴) نکات حیاتی در انتخاب وسیله 🧠✨

۱) سایز ماسک

• ماسک باید دور صورت کودک را کامل بپوشاند
  
  

• ماسک بزرگ → نشت اکسیژن
  
  

• ماسک کوچک → فشار، ناراحتی، انسداد جزئی
  
  

۲) تنظیم درست فلو

• کانول: ۱–۴ لیتر
  
  

• ماسک ساده: ۵–۱۰ لیتر
  
  

• رزروار: حداقل ۱۰–۱۵ لیتر
  
  

• ونتوری: بسته به رنگ نازل (۲۴% تا ۵۰%)
  
  

• Hood نوزاد: ۵–۱۰ لیتر (با رطوبت)
  
  

۳) جلوگیری از نشت اکسیژن

• اتصال‌ها را چک کن
  
  

• کش ماسک باید اندازه باشد
  
  

• در هود نوزاد، لبه‌ها باید کامل بسته باشد
  
  

🟢 نتیجه این بازه:

دانشجو باید بتواند:

• ابزار صحیح را بر اساس سن و وضعیت انتخاب کند
  
  

• سایز صحیح ماسک/کانول را تشخیص دهد
  
  

• فلو مناسب هر وسیله را بداند
  
  

کودک ۳ ساله با Wheezing و SpO₂=91% به بخش منتقل شده است.
بی‌قرار است و کانول بینی را مدام بیرون می‌کشد.
تو باید:

1. تصمیم بگیری کدام وسیله اکسیژن مناسب‌تر است
   
   

2. سایز صحیح ماسک را انتخاب کنی
   
   

3. فلو را درست تنظیم کنید
   
   

4. نشت اکسیژن را بررسی و اصلاح کنید
   
   

📝 تمرین ۱ — برای نوزاد، بهترین سه وسیله اکسیژن چیست؟

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۲ — در کودک مدرسه‌ای با هیپوکسی شدید، کدام وسیله مناسب‌تر است و چرا؟

📝 تمرین ۳ — دو روش جلوگیری از نشت اکسیژن بنویس.

۱.
۲.

📝 تمرین ۴ — چرا در ماسک ساده باید فلو حداقل ۵ لیتر باشد؟

🟢 تمرین نهایی – «وسیله درست = درمان درست»

در ۴–۵ خط توضیح بده:

چرا انتخاب صحیح وسیله اکسیژن‌تراپی، مهم‌تر از تنها رساندن اکسیژن به کودک است؟

بچه‌ها، در دیسترس تنفسی همیشه اولین اقدام باید باز کردن طبیعی راه هوایی با پوزیشن‌دهی صحیح باشد.
این کار هیچ دارویی نمی‌خواهد، اما اثر آن سریع و بسیار قوی است.

در این یک ساعت یاد می‌گیریم:

• کدام پوزیشن برای کدام سن مناسب‌تر است
  
  

• چگونه پوزیشن بدهیم بدون اینکه کودک بترسد
  
  

• چگونه به والدین یاد بدهیم همین کار را در خانه انجام دهند
  
  

بریم یکی‌یکی بررسی کنیم👇

🔹 ۱) بهترین پوزیشن‌ها برای کاهش دیسترس تنفسی

🟦 ۱) Semi-Fowler (نیم‌نشسته ۳۰–۴۵ درجه)

مناسب برای:

• تمام سنین
  
  

• دیسترس خفیف تا متوسط
  
  

مزایا:

• فشار روی دیافراگم کم می‌شود
  
  

• ریه بهتر باز می‌شود
  
  

• جریان هوا آسان‌تر می‌شود
  
  

نکته اجرا:

• کودک را با دو بالش یا تخت برقی نیم‌نشسته کن.
  
  

• سر نباید خیلی خم شود.
  
  

🟩 ۲) High-Fowler (نشسته ۶۰–۹۰ درجه)

مناسب برای:

• دیسترس متوسط تا شدید
  
  

• آسم شدید، پنومونی، برونشیولیت
  
  

مزایا:

• بیشترین باز شدن ریه
  
  

• کاهش کار تنفس
  
  

• استفاده کمتر از عضلات فرعی
  
  

نکته اجرا:

• کودک را کاملاً نشسته کن
  
  

• دست‌ها روی میز کوچک یا بالش قرار گیرد (Tripod position) → تنفس بهتر می‌شود
  
  

🟨 **۳) Shoulder Roll برای نوزادان 👶

(قرار دادن رول یا حوله زیر شانه‌ها)**

مناسب برای:

• نوزاد تازه‌متولد
  
  

• انسداد خفیف راه هوایی
  
  

• Congenital airway issues
  
  

چرا انجام می‌دهیم؟

• سر نوزاد بزرگ است؛ بدون رول، سر عقب یا جلو می‌افتد
  
  

• Shoulder Roll باعث می‌شود گردن در وضعیت خنثی قرار بگیرد
  
  

• این بهترین حالت برای باز شدن راه هوایی است
  
  

نکات اجرا:

• یک حوله تا شده زیر شانه‌ها قرار بده
  
  

• سر باید در خط صاف بدن باشد
  
  

• عقب یا جلو بودن سر → انسداد راه هوایی ایجاد می‌کند
  
  

🔹 ۲) چرا پوزیشن صحیح این‌قدر مهم است؟

چون در دیسترس تنفسی:

• عضلات بین‌دنده‌ای سریع خسته می‌شوند
  
  

• ریه‌ها کامل باز نمی‌شوند
  
  

• اکسیژن‌رسانی کاهش می‌یابد
  
  

پوزیشن درست کمک می‌کند:

• راه هوایی باز شود
  
  

• فشار روی دیافراگم کم شود
  
  

• حجم جاری تنفس افزایش یابد
  
  

• کودک آرام‌تر شود
  
  

✨ بدون حتی یک قطره دارو، تنفس بهتر می‌شود.

🔹 ۳) چگونه بدون ایجاد ترس پوزیشن بدهیم؟ 🧸💛

• کودک را بغل کن یا دستش را بگیر
  
  

• با او حرف بزن: «یه کاری می‌کنیم نفست راحت‌تر بشه.»
  
  

• هیچ حرکت ناگهانی نکن
  
  

• اگر بچه گریه کند → دیسترس بیشتر می‌شود
  
  

• از والدین کمک بگیر: «مامان/بابا دستت را بذار پشتش…»
  
  

🔹 ۴) آموزش به والدین برای استفاده در خانه 🏠

به خانواده باید یاد بدهی:

• اگر بچه نفس‌تنگی دارد → اول از همه وضعیت را عوض کنید
  
  

• در آسم: High-Fowler
  
  

• در سرماخوردگی با احتقان بینی: نیم‌نشسته
  
  

• در نوزاد: Shoulder Roll
  
  

• هنگام خواب → دو بالش کوچک زیر شانه‌ها
  
  

این آموزش می‌تواند از تشدید دیسترس و مراجعه اورژانسی جلوگیری کند.

کودک ۲ ساله با برونشیولیت وارد بخش شده است.
تند نفس می‌کشد، بین‌دنده‌ای‌ها به داخل کشیده می‌شود و بی‌قرار است.

تو باید:

1. پوزیشن مناسب را انتخاب کنی
   
   

2. کودک را بدون ترساندن در آن وضعیت قرار بدهی
   
   

3. والدین را درگیر کنی
   
   

4. اثر پوزیشن روی تنفس را بعد از ۲ دقیقه ارزیابی کنی
   
   

📝 تمرین ۱ — سه موقعیت مناسب برای باز شدن راه هوایی را بنویس.

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۲ — Shoulder Roll چرا فقط برای نوزاد استفاده می‌شود؟

📝 تمرین ۳ — سه نشانه‌ای که نشان می‌دهد پوزیشن درست اثر کرده است:

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۴ — جمله‌ای که باید هنگام پوزیشن‌دهی به کودک بگویی:

🟢 تمرین نهایی – «وضعیت درست = نفس درست»

در ۴–۵ خط توضیح بده:

چرا پوزیشن‌دهی در دیسترس تنفسی می‌تواند گاهی از دارو هم مؤثرتر باشد؟

بچه‌ها، قبل از اینکه ساکشن را شروع کنیم، باید دقیقاً بدانیم:

• چرا ساکشن می‌گیریم
  
  

• چه وسایلی لازم داریم
  
  

• چه سایزی مناسب کودک است
  
  

• چه مدت باید ساکشن انجام شود
  
  

• چه خطراتی دارد
  
  

بیایید مرحله‌به‌مرحله با هم یاد بگیریم.

🔹 ۱) آماده‌سازی وسایل ساکشن – «بدون آمادگی، ساکشن ممنوع»

وسایل لازم:

• دستگاه ساکشن سالم و تست‌شده
  
  

• کاتتر مناسب سن کودک:
  
  

  • نوزاد: سایز 6–7
    
    

  • شیرخوار: سایز 8
    
    

  • کودک خردسال: سایز 8–10
    
    

  • کودک بزرگ‌تر: سایز 10–12
    
    

• سرنگ یا نازل آب استریل
  
  

• گاز و دستکش
  
  

• پالس‌اکسیمتر
  
  

• ماسک و شیلد (برای حفاظت از پرستار)
  
  

✨ انتخاب سایز درست یعنی جلوگیری از آسیب به مخاط.

🔹 ۲) ارزیابی قبل از شروع – «قبل از ساکشن، بیمار را چک کن»

قبل از وارد کردن کاتتر:

• SpO₂ را اندازه بگیر
  
  

• نبض و تعداد تنفس را بسنج
  
  

• از کودک یا والدین اجازه بگیر
  
  

• اگر کودک خیلی مضطرب است → آرام‌سازی (تکان نرم، تماس دست، حرف زدن)
  
  

🔹 ۳) روش انجام ساکشن دهانی و بینی – مرحله‌به‌مرحله

A) ساکشن بینی

• فشار دستگاه: ۸۰–۱۰۰ mmHg
  
  

• یک‌بار ورود کاتتر (نه دو بار)
  
  

• چرخش ملایم هنگام خروج
  
  

• مدت‌زمان کل: حداکثر ۵ ثانیه
  
  

B) ساکشن دهان

• فشار دستگاه: ۸۰–۱۲۰ mmHg
  
  

• کاتتر نباید به ته حلق برخورد کند
  
  

• حرکت دایره‌ای ملایم
  
  

• مدت‌زمان کل: ۵ ثانیه
  
  

🚫 هرگز همزمان ساکشن دهان و بینی انجام نده
🚫 هرگز کاتتر را هنگام ورود، فعال نکن
🚫 هرگز بیش از ۱۰ ثانیه ساکشن نکن

🔹 ۴) پیشگیری از Hypoxia – مهم‌ترین بخش کار

حواست باشد:

• ساکشن طولانی → افت شدید اکسیژن
  
  

• کودک را بین دو ساکشن ۱۵–۳۰ ثانیه استراحت بده
  
  

• اگر SpO₂ افت کرد → سریع توقف + اکسیژن کمکی
  
  

• در نوزادان: زمان‌های کوتاه‌تر، فشار کمتر
  
  

✨ ما برای کمک دادن به کودک ساکشن می‌کنیم، نه برای سخت‌تر کردن تنفس.

🔹 ۵) تکنیک‌های آرام‌سازی – «کودکِ آرام → ساکشنِ آسان»

• با صدای آرام توضیح بده چه کار می‌کنی
  
  

• دست کودک را بگیر
  
  

• از والدین بخواه کنارش بایستند
  
  

• اسباب‌بازی کوچک یا موبایل پخش آهنگ کمک می‌کند
  
  

• در نوزادان: «Swaddling» بسیار مؤثر است
  
  

🔹 ۶) ارزیابی بعد از ساکشن – «بعد از کار هم چک کن»

بعد از اتمام:

• SpO₂ را دوباره چک کن
  
  

• صدای تنفس را گوش بده
  
  

• رنگ لب‌ها باید صورتی شود
  
  

• کودک باید آرام‌تر نفس بکشد
  
  

• ترشحات خارج‌شده را چک کن (رنگ، بو، مقدار)
  
  

✨ اگر کودک بدتر شد، فوراً به پزشک اطلاع بده.

🟢 نتیجه این بازه:

دانشجو باید بتواند:

• سایز کاتتر را درست انتخاب کند
  
  

• ساکشن را در < ۵ ثانیه انجام دهد
  
  

• افت اکسیژن را سریع تشخیص دهد
  
  

• کودک را آرام کند
  
  

• خطرات ساکشن را بداند
  
  

نوزاد ۴ ماهه با ترشحات زیاد بینی و SpO₂=91% بستری شده است.
صدای Wheezing ندارد اما به‌وضوح بینی‌اش گرفته است.
کودک بی‌قرار و گریه می‌کند.

تو باید:

1. سایز صحیح کاتتر را انتخاب کنی
   
   

2. دستگاه ساکشن را روی فشار مناسب تنظیم کنی
   
   

3. کودک را آرام کنی
   
   

4. طی ۵ ثانیه ساکشن بینی انجام دهی
   
   

5. SpO₂ را بعد از کار چک کنی
   
   

6. وضعیت کودک را در پرونده ثبت کنی
   
   

📝 تمرین ۱ — فشار مناسب ساکشن برای نوزاد چقدر است؟

📝 تمرین ۲ — چرا کاتتر نباید هنگام ورود فعال باشد؟

📝 تمرین ۳ — سه علامتی که نشان می‌دهد کودک دچار Hypoxia شده:

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۴ — چگونه می‌توانی ترس کودک را هنگام ساکشن کمتر کنی؟

🟢 تمرین نهایی – «ساکشن کوتاه = ساکشن ایمن»

در ۴–۵ خط توضیح بده:

چرا رعایت زمان کوتاه (۵ ثانیه) در ساکشن کودکان حیاتی است؟

بچه‌ها، درمان تنفسی در کودکان فقط “اکسیژن دادن” نیست.
اگر رطوبت درست نباشد، فلو مناسب نباشد، یا اسپری غلط زده شود، درمان نه‌تنها اثر نمی‌کند، بلکه کودک را اذیت هم می‌کند.
این بخش، دقیقاً همان چیزی است که باید بلد باشید تا بدون اشتباه کار کنید.

🔹 ۱) تنظیم رطوبت در اکسیژن‌تراپی – چرا رطوبت مهم است؟

کودکان مخصوصاً نوزادان، راه هوایی باریک و حساس دارند.
اکسیژن خشک → تحریک راه هوایی → خشکی، سرفه، خونریزی بینی

پس همیشه:

• از مرطوب‌کننده (humidifier bottle) استفاده کنید
  
  

• داخل بطری فقط آب استریل باشد
  
  

• سطح آب بین Min و Max باشد
  
  

• اگر حباب‌ها دیده نشد → رطوبت فعال نیست
  
  

• لوله‌ها را چک کنید: پیچ نخورده باشند
  
  

✨ رطوبت یعنی تنفس راحت‌تر و پیشگیری از تحریک راه هوایی.

🔹 ۲) تنظیم Flow (لیتر بر دقیقه) برای هر وسیله

فلو در کودکان بسیار مهم است.
چون فلو زیاد → فشار بالا → آزار کودک
فلو کم → اکسیژن ناکافی

فلوهای استاندارد:

• کانول بینی: 0.5 تا 2 L/min
  
  

• ماسک ساده: 5 تا 10 L/min
  
  

• ماسک رزروار: حداقل 10–12 L/min
  
  

• ونتوری: بر اساس رنگ نازل → مقدار روی خود دستگاه
  
  

• Hood نوزاد: 5–10 L/min ثابت
  
  

• نبولایزر: 6–8 L/min
  
  

✨ نکته:
در کودکان فلوهای بالا فقط در شرایط خاص استفاده می‌شود، پس دقیق عمل کنید.

🔹 ۳) آماده‌سازی اسپری (MDI) و اسپِیسر – مرحله‌به‌مرحله

بچه‌ها، اسپری اگر درست زده نشود، ۹۰٪ دارو به حلق یا هوا می‌رود.
پس دقیقاً این روش را انجام دهید:

مراحل:

1. اسپری را خوب تکان بده
   
   

2. اسپری را به اسپِیسر وصل کن
   
   

3. ماسک اسپِیسر را روی بینی/دهان کودک محکم بگذار
   
   

4. یک پاف داخل اسپِیسر بزن
   
   

5. اجازه بده کودک ۶–۱۰ بار نفس بکشد
   
   

6. برای پاف دوم → ۳۰ ثانیه صبر کن
   
   

✨ نکته کلیدی:
برای کودکان زیر ۵ سال، اسپِیسر ماسکی اجباری است.

🔹 ۴) اجرای نبولایزر – چطور درست انجام می‌شود؟

وسایل لازم:

• دستگاه نبولایزر
  
  

• ماسک یا mouthpiece مناسب سن
  
  

• دارو (سالبوتامول/بودیوناید…)
  
  

• سرم 0.9% برای رقیق‌سازی
  
  

مراحل کار:

1. دارو را داخل مخزن بریز
   
   

2. تا حجم ۳–۴ mL با NS تکمیل کن
   
   

3. ماسک مناسب را روی صورت کودک بگذار
   
   

4. دستگاه را روشن کن – فلو باید ۶–۸ L/min باشد
   
   

5. کودک باید آرام، معمولی نفس بکشد
   
   

6. درمان باید ۵–۱۰ دقیقه طول بکشد
   
   

7. بعد از پایان، ماسک را خشک و تمیز کن
   
   

✨ نکته مهم:
اگر کودک گریه کند → دارو وارد ریه نمی‌شود → اثر درمان صفر می‌شود

پس ابتدا کودک را آرام کن.

🔹 ۵) آموزش داروهای تنفسی به خانواده – واضح، ساده، مطمئن

وقتی اسپری یا نبولایزر برای خانه تجویز می‌شود، خانواده باید دقیقاً بدانند چه کنند.

باید به خانواده بگویی:

🔸 چند پاف؟

بر اساس نسخه پزشک → معمولاً 1–2 پاف هر بار

🔸 فاصله زمانی؟

• بین هر پاف: ۳۰ ثانیه
  
  

• بین نوبت‌ها: 4–6 ساعت (برای سالبوتامول)
  
  

🔸 چه موقع تکرار شود؟

• صداهای Wheezing
  
  

• تنگی‌نفس
  
  

• سرفه شدید
  
  

• شب‌هنگام‌ها که علائم کودک بیشتر می‌شود
  
  

🔸 مراقبت‌های بعد از اسپری:

• شست‌وشوی دهان بعد از کورتیکواستروئیدها (مثل بودزوناید)
  
  

• چک علائم بهبودی: تنفس راحت‌تر، کاهش سرفه
  
  

✨ هدف ما این است که خانواده در خانه مثل یک “پرستار کارآزموده” بتواند داروی تنفسی را درست اجرا کند.

کودک ۳ ساله با تشخیص آسم حاد خفیف وارد بخش شده است.
پزشک برای او:

• سالبوتامول اسپری: ۲ پاف هر ۶ ساعت
  
  

• نبولایزر در صورت تنگی‌نفس
  
  

• کانول بینی با 1.5 L/min
  
  

تجویز کرده است.

تو باید:

1. فلو کانول بینی را تنظیم کنی
   
   

2. اسپری را با اسپِیسر ماسکی اجرا کنی
   
   

3. به مادر توضیح دهی چند پاف، چه فاصله‌ای، و چه زمانی تکرار شود
   
   

4. اگر وضعیت بدتر شد چه کاری انجام دهد
   
   

5. نبولایزر را آماده و اجرا کنی
   
   

📝 تمرین ۱ — چرا باید اسپری را داخل اسپِیسر استفاده کرد؟

📝 تمرین ۲ — فلو مناسب نبولایزر چقدر است؟

📝 تمرین ۳ — سه موردی که باید بعد از اسپری استروئیدی به خانواده بگوییم:

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۴ — اگر کودک هنگام نبولایزر گریه کند، چه می‌شود؟ چرا؟

🟢 تمرین نهایی – «به خانواده آموزش بده»

در ۵–۶ خط توضیح بده که اگر مادر کودک بگوید:
«وقتی پاف می‌زنم انگار اثر نمی‌کنه… دارو درست می‌رسه؟»
چطور با زبان ساده برایش توضیح می‌دهی که:

• چه چیزی باعث کاهش اثر دارو می‌شود
  
  

• چه کاری باید انجام دهد
  
  

• اسپِیسر چطور کمک می‌کند

بچه‌ها، این نیم‌ساعت آخر روز چهارم مهم‌تر از چیزیه که فکر می‌کنید.
هر کاری که امروز یاد گرفتید—از اکسیژن‌تراپی تا ساکشن—اگر در پرونده دقیق و قابل‌پیگیری ثبت نشود، از نظر قانونی و علمی انگار انجام نشده است.
پس باید حرفه‌ای، مرحله‌به‌مرحله و با دقت کارکنید.

بیاید با هم مرور کنیم 👇

🔹 ۱) ثبت ساعت شروع و پایان اکسیژن‌تراپی

حتماً باید دو زمان دقیق ثبت شود:

• ⏰ Start Time: لحظه‌ای که اکسیژن وصل شد
  
  

• ⏰ End Time: لحظه‌ای که کاهش/قطع شد
  
  

چرا؟
برای محاسبه مدت اکسیژن‌تراپی، ارزیابی پاسخ درمان، و پیشگیری از Hyperoxia.

🔹 ۲) ثبت SpO₂ قبل و بعد از درمان

هیچ مداخله تنفسی بدون ثبت SpO₂ معتبر نیست.

باید بنویسی:

• مقدار SpO₂ قبل از اکسیژن
  
  

• مقدار SpO₂ بعد از ۵–۱۰ دقیقه درمان
  
  

• اگر تغییری نداشت → گزارش به پرستار مسئول
  
  

✨ این داده‌ها نشان می‌دهد درمان مؤثر بوده یا نه.

🔹 ۳) ثبت نحوه انجام ساکشن + واکنش کودک

باید دقیقاً نوشته شود:

• نوع ساکشن: دهانی/بینی
  
  

• سایز کاتتر
  
  

• مقدار ترشح (کم/متوسط/زیاد)
  
  

• نوع ترشح (شفاف/سبز/غلیظ)
  
  

• واکنش کودک: گریه، بی‌قراری، افت SpO₂، آرام بودن
  
  

✨ این اطلاعات برای ادامه درمان و تشخیص افت‌های تنفسی ضروری است.

🔹 ۴) ثبت پوزیشن‌دهی و ابزار اکسیژن

حتماً بنویسید:

• Semi-Fowler یا High-Fowler یا Shoulder Roll
  
  

• نوع ابزار اکسیژن: کانول بینی/ماسک ساده/نبولایزر/ونتوری
  
  

• فلو تنظیم‌شده (L/min)
  
  

✨ این یادداشت‌ها نشان می‌دهد درمان درست اجرا شده.

🔹 ۵) ثبت آموزش‌های داده‌شده به خانواده

حتماً ذکر کنید:

• نحوه استفاده از اسپری
  
  

• نحوه استفاده از نبولایزر
  
  

• زمان تکرار درمان
  
  

• نکات هشدار (تنگی‌نفس بیشتر، کبودی…)
  
  

✨ آموزشِ خانواده بخش مهمی از مراقبت است و باید ثبت شود.

🔹 ۶) بازبینی پرونده توسط مربی و بازخورد

در پایان:

• مربی پرونده را می‌خواند
  
  

• اشکالات ثبت را اصلاح می‌کند
  
  

• به شما بازخورد کتبی/شفاهی می‌دهد
  
  

این مرحله باعث می‌شود روز بعد مستندسازی شما حرفه‌ای‌تر شود.

کودک ۵ ساله با پنومونی بستری است.
او با ماسک ساده ۶ L/min اکسیژن دریافت می‌کند.
SpO₂ او قبل از اکسیژن 89% و ۱۰ دقیقه بعد 94% شده.

تو باید:

1. ساعت شروع/پایان را بنویسی
   
   

2. SpO₂ قبل و بعد را ثبت کنی
   
   

3. پوزیشن نیمه‌نشسته را در پرونده مستند کنی
   
   

4. ساکشن بینی انجام دادی → باید نوع ترشح و واکنش کودک را بنویسی
   
   

5. به مادر نحوه استفاده از اسپِیسر را آموزش دادی → این را هم ثبت کن
   
   

📝 تمرین ۱ — یک ثبت واقعی برای این سناریو بنویس

به‌صورت کاملاً حرفه‌ای و استاندارد:

• ساعت‌ها
  
  

• SpO₂
  
  

• پوزیشن
  
  

• ابزار اکسیژن
  
  

• آموزش خانواده
  
  

📝 تمرین ۲ — سه مورد از اشتباهات شایع در مستندسازی تنفسی را بنویس

۱.
۲.
۳.

📝 تمرین ۳ — چرا ثبت واکنش کودک هنگام ساکشن ضروری است؟

📝 تمرین ۴ — اگر SpO₂ بعد از ۱۰ دقیقه اکسیژن تغییری نکند، چه باید بنویسی و چه اقدامی لازم است؟